Πύλη:Επιστήμη

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πύλη Επιστήμη

Ο όρος επιστήμη με την ευρεία έννοια αρχικά δήλωνε το οργανωμένο σώμα της εξακριβωμένης και τεκμηριωμένης γνώσης. Ο πρώτος αυτός ορισμός διατυπώνεται στο έργο Θεαίτητος του Πλάτωνα όπου ένας από τους συνομιλητές αναφέρει ότι «έστιν ουν επιστήμη δόξα αληθής μετά λόγου», δηλαδή η επιστήμη αποτελεί βεβαιωμένη με λογικά επιχειρήματα γνώση. Πολλές από τις ανθρώπινες προκαταλήψεις γύρω από τον τρόπο που λειτουργεί το σύμπαν έχουν αμφισβητηθεί κατά καιρούς από τις νέες επιστημονικές ανακαλύψεις.

Στη σύγχρονη εποχή, ο όρος είναι πιο περιορισμένος και δηλώνει το σύστημα απόκτησης γνώσης με βάση την επιστημονική μεθοδολογία που βασίζεται στην επιστημονική έρευνα, καθώς και στην οργάνωση και ταξινόμηση της αποκτώμενης με αυτόν τον τρόπο γνώσης. Διακρίνουμε συνεπώς διαφορετικούς επιστημονικούς τομείς που εντάσσονται συνήθως σε τέσσερις μεγάλες ομάδες, τις θετικές επιστήμες, τις εφαρμοσμένες επιστήμες, τις ανθρωπιστικές επιστήμες και τις κοινωνικές επιστήμες. Ωστόσο πρέπει να σημειωθεί πως η ταξινόμηση αυτή είναι μόνο συμβατική, ενώ δεν είναι σπάνιο ένα επιστημονικό πεδίο να συνθέτει στοιχεία από διαφορετικούς κλάδους.

Επιλεγμένο λήμμα
Οι τέσσερις μεγάλοι εξελικτικοί βιολόγοι του 19ου αιώνα, ο Ζαν Μπατίστ Λαμάρκ (πάνω, 1744-1829), ο Κάρολος Δαρβίνος (αριστερά, 1809-1882), ο Ερνστ Χέκελ (δεξιά, 1834-1919) και ο Ετιέν Ζοφρουά ντε Σεν Ιλέρ (κάτω, 1772-1844).
Οι τέσσερις μεγάλοι εξελικτικοί βιολόγοι του 19ου αιώνα, ο Ζαν Μπατίστ Λαμάρκ (πάνω, 1744-1829), ο Κάρολος Δαρβίνος (αριστερά, 1809-1882), ο Ερνστ Χέκελ (δεξιά, 1834-1919) και ο Ετιέν Ζοφρουά ντε Σεν Ιλέρ (κάτω, 1772-1844).

Η εξελικτική σκέψη, η αντίληψη ότι τα είδη αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα, στις ιδέες των αρχαίων Ελλήνων, των Ρωμαίων, και των Κινέζων καθώς και στη μεσαιωνική ισλαμική επιστήμη. Εντούτοις, μέχρι το 18ο αιώνα, η Δυτική βιολογική σκέψη κυριαρχούνταν από την ουσιοκρατία, την πεποίθηση ότι κάθε είδος έχει ουσιώδη χαρακτηριστικά που δεν αλλάζουν. Η αντίληψη αυτή άρχισε να αμφισβητείται κατά το Διαφωτισμό, όταν η εξελικτική κοσμολογία και η μηχανική φιλοσοφία επεκτάθηκαν από τις φυσικές επιστήμες στη φυσική ιστορία. Οι φυσιοδίφες άρχισαν να εστιάζουν την προσοχή τους στην ποικιλότητα των ειδών. Η εμφάνιση της παλαιοντολογίας και της έννοιας της εξαφάνισης υπονόμευσαν περαιτέρω την στατική αντίληψη της φύσης. Στις αρχές του 19ου αιώνα, ο Ζαν Μπατίστ Λαμάρκ πρότεινε τη θεωρία της μεταλλαγής των ειδών, την πρώτη πλήρως μορφοποιημένη επιστημονική θεωρία για την εξέλιξη.

Το 1858, ο Κάρολος Δαρβίνος και ο Άλφρεντ Ράσελ Γουάλας δημοσίευσαν μια νέα εξελικτική θεωρία, η οποία εξηγούνταν λεπτομερώς στο έργο του Δαρβίνου, Καταγωγή των Ειδών (On the Origin of Species) (1859). Εν αντιθέσει με τον Λαμάρκ, ο Δαρβίνος πρότεινε κοινή καταγωγή και διακλαδιζόμενο δέντρο της ζωής. Η θεωρία βασιζόταν στην ιδέα της φυσικής επιλογής, και συνέθετε ένα ευρύ φάσμα στοιχείων από την κτηνοτροφία, τη βιογεωγραφία, τη γεωλογία, τη μορφολογία και την εμβρυολογία.

Περισσότερα...

Επιλεγμένη εικόνα
Hubble
Ο κεντρικός καθρέπτης του Διαστημικού Τηλεσκοπίου Hubble είχε γειωθεί λάθος, με αποτέλεσμα σφάλμα σφαιρικής εκτροπής. Η αποστολή του Διαστημικού Λεωφορείου STS-61 τοποθέτησε διορθωτικούς φακούς στο τηλεσκόπιο, και το αποτέλεσμα φαίνεται σε αυτές τις εικόνες "πριν και μετά" του γαλαξία M100.
Φωτογραφία: NASA/ESA